دنیا شبیه چیست؟
بخشی از آموزش‌هایی که اهل‌بیت‌صلوات‌الله‌علیه‌اجمعین به مردم دادند که به اندیشیدن به آخرت متوجه شوند و دلبستگی به امور دنیا پیدا نکنند، به روش تشبیه و مثل بیان شده است. در قرآن از روش تشبیه بسیار استفاده شده است. در این روش برای این‌که ضررها و عیب‌های محبت دنیا برای مردم مجسم شود، آن را به امور دیگری تشبیه می‌کنند و برای آن مثال‌هایی می‌آورند. در اینجا ازتشبیه ی که برای دنیا زده شده است :
که از امیرمؤمنان‌علیه‌السلام نقل شده است که فرمودند: انّما
مثل الدنیا مثل الحیّة، لیّن مسّها، شدید نهشها؛ مثَل دنیا مثَل مار
است.
بدن مار نرم است. اگر انسان روی بدن مار دست بکشد بدش نمی‌آید؛ خیلی نرم و
ملایم است، ولی نیش آن خطرناک و گاهی کشنده است. وقتی کودکان مار را می‌بینند (اگر
کسی آن‌ها را نترساند) از آن خوششان می‌آید و دلشان می‌خواهد با آن بازی کنند.
دستی می‌‌‌کشند، و وقتی دیدند نرم است بیشتر خوششان می‌آید و می‌خواهند بیشتر با
آن بازی کنند، غافل از این‌که مار شوخی ندارد و یک‌باره نیش می‌زند. باید مار را
شناخت و اگر مار کشنده‌ای است باید مواظب بود و از آن فرار کرد.
فاعرض عمّا یعجبک منها لقلّة ما یصحبک منها؛ اگر ماری دیدی و خیلی از آن خوشت آمد، و به آن دست کشیدی و دیدی موجود نرم و بی‌آزاری است، باز مواظب باش! خیلی به آن مشغول نشو! مصاحبت و بازی با مار خطرناک است. یک وقت تو را نیش می‌زند و آن وقت دیگر چاره‌ای نداری. بدان از آن‌چه بیشتر خوشت می‌آید، همان برایت بیشتر ضرر دارد. هر چه کمتر به آن دست بزنی احتمال خطرش کمتر است و سالم‌تر می‌مانی؛
کُلَّمَا اطْمَأَنَّ مِنْهَا إِلَى سُرُورٍ أَشخصه مِنْهَا مَکْرُوهٌ.1 هنوز از نرمی بدنش استفاده نکرده‌ای، درد و رنجی شدید به دنبالش خواهد آمد. دنیا هم همین‌طور است. حال که از آن بهره و لذتی بردی، دیگر به آن دل نبند! همان لذتی که به‌اندازه ضرورت بردی کافی است، و سراغ هدف‌های اخروی برو!
تشبیه دیگری از امام کاظم‌صلوات‌الله‌علیه نقل شده است که فرمودند:
مَثَلَ الدُّنْیَا مَثَلُ الْحَیَّةِ مَسُّهَا لَیِّنٌ وَ فِی جَوْفِهَا السَّمُّ الْقَاتِلُ یَحْذَرُهَا الرِّجَالُ ذَوُو الْعُقُولِ وَ یَهْوِی إِلَیْهَا الصِّبْیَانُ بِأَیْدِیهِمْ؛2
دنیا مثل مار است که ظاهرش نرم و فریبنده، و در باطنش زهری کشنده است. آن‌هایی که مار را می‌شناسند می‌دانند حیوان خطرناکی است از آن فرار می‌کنند اما بچه‌ها که نمی‌دانند می‌روند با آن بازی می‌کنند. یعنی کسانی که خیلی به دنیا مشغول می‌شوند بچه‌هایی هستند که نمی‌دانند دنیا چیست. خیال می‌کنند چیز خیلی ارزنده‌ای است و خیلی ارزش دارد، اما آن‌هایی که عاقلند می‌فهمند که این ظاهرش است و در درونش سم کشنده است.
1.بحارالانوار، ج70، ص105.
2.تحف‌العقول،
ص396.
