مُذَکّر

فذکر انما انت مذکر

فذکر انما انت مذکر

بهترین راه شناخت فرهنگ استکبارى از دیدگاه قرآن، شناخت چهره‏هاى شاخص مستکبران و روش و منش آنان از طریق خود قرآن کریم است. و «ابلیس» سرمدار بزرگ جبهه استکبار است که براى نخستین بار این عَلَم را برداشت و پیشوایى مستکبران را بر عهده گرفت.که ما در اینجا چند ویژگی استکبار را بیان می کنیم.  مهم‏ترین ویژگیهاى مستکبران، از نظر آیات قرآن کریم، چنین ‏اند:

1- خودبرتربینى‏

قَالَ یَا إِبْلِیسُ مَا مَنَعَکَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنتَ مِنَ الْعَالِینَ قَالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِی مِن نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ‏ 1

خداوند فرمود: اى ابلیس، چه چیز تو را مانع شد که براى چیزى که به دستان قدرت خویش خلق کردم‏ سجده نیآورى؟ آیا تکبّر نمودى یا از برترینها بودى؟ گفت: من از او بهترم؛ مرا از آتش آفریده‏ اى و او را از گِل!

از پاسخ شیطان بر مى ‏آید که استکبار، از توجه به خویش و خود را محور پنداشتن ناشى مى‏ شود. علامه طباطبایى با استفاده از این آیات مى نویسد:همه گناهان در تحلیل نهایى به ادعاى انانیّت(منیت) و ستیز با کبریایى حق تعالى برمى ‏گردد، در حالى که بنده مخلوق حق ندارد که در برابر آفریدگار خویش، به خود اعتماد کرده، بگوید: من. با این که عظمت حق سراپرده هستى را فرا گرفته و همه در پیشگاه او خاضع و ذلیل‏ اند. اگر شیطان مجذوب خود نشده بود و تنها به خویش توجه نداشت و سایه خداوند قیوم را بر خویش مشاهده‏ مى‏ کرد، منیت  و خودبینى ‏اش شکسته مى‏ شد و در برابر فرمان الهى خاضع مى‏ گردید2دیگر از ذل عنایت خداوند رانده نمی شد و از بهشت خارج نمی شد و این مطلب مویدی است که استکبار سبب دوری از رحمت خداوند است.و امام صادق (ع) مى‏ فرماید:هر کس که بر آن است تا براى خود برترى بر دیگران ببیند، از مستکبران است3

پیامها

1- سرزنش ابلیس به دلیل نافرمانىِ امر خدا ، سجده بر آدم علیه السلام بود.

2- پرس و جوى خداوند از ابلیس، درباره علل نافرمانى، شاید بدان دلیل باشد که شیطان خود دلایل استکبار ورزیدن از امر الهى را بیان و اقرار کند که این کار هم شیطان را در برابر عذاب الهى خلع سلاح کرده و هم هشدارى جدى به همه بندگان خدا- به ویژه عابدان و زاهدان- است.

3- تفاوت مبدأ و عنصر اولیه پیدایش موجودات و نوع آنها، ملاک برترى و مهترى آنان نیست.
4- ابلیس در مقایسه میان شخصیت خود و آدم (ع) روح الهى موجود در آفرینش آدم را نادیده گرفت.

 

1.      ص 75- 76.

2.      المیزان، ج 8، ص 24- 25.

3.      کافى، ج 8، ص 128

نظرات  (۳)

  • ...ما شیعه ها ...
  • تشکر.
    ان شاءالله هیچ کدام از بنده های خدا گرفتار غرور و تکبر نشه
    پاسخ:
    انشاءالله
    +
  • مهدیس سپهری
  • عالی
    پاسخ:
    ممنون

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.